In onze blog over insulineresistentie is al kort de bloedsuikerspiegel ter sprake gekomen. Het kan geen kwaad om hier wat dieper op in te gaan, zodat helemaal duidelijk is hoe dit allemaal werkt. En misschien nog wel het belangrijkst: welke voeding een grote invloed heeft op schommelingen in je bloedsuiker.
Inhoudsopgave
Je bloedsuiker of glucose is niets anders dan de hoeveelheid glucose die in het bloed zit op een gegeven moment. Glucose wordt gebruikt als belangrijkste energiebron in je lichaam. Alle cellen kunnen het gebruiken. Er zijn zelfs cellen die alleen maar glucose kunnen gebruiken, zoals de rode bloedcellen en hersencellen. Het is dus heel belangrijk om de hoeveelheid bloedsuiker zo constant als mogelijk te houden.
Glucose is een koolhydraat. Je krijgt het binnen via de voeding, maar bijna altijd in een andere vorm. In ons eten zitten koolhydraten in verschillende vormen, namelijk de monosachariden, disachariden en polysachariden. De eerste 2 vormen bestaan uit één of twee suikermoleculen. Glucose is een monosacharide.
De koolhydraten die je opeet worden in de darmen omgezet in glucose. Dit wordt vanuit de darm in het bloed opgenomen en verspreid in het lichaam om verbrand te worden tot energie.
De omzetting van glucose in energie bestaat uit 2 processen, namelijk de glycolyse en de citroenzuurcyclus. Deze laatste stap zorgt uiteindelijk voor de energie. Het is goed om te weten dat 1 gram koolhydraten kan worden omgezet in 4 kilocalorieën energie.
Energie is nodig voor verschillende stofwisselingsprocessen, zoals groei en herstel, en het in stand houden van de lichaamstemperatuur.
Als het lichaam geen glycogeen of glucose meer heeft om in energie om te zetten, dan wordt de energie gehaald uit eiwitten (glycogene aminozuren) en vet (glycerol). Hier spelen andere hormonen een rol, vooral groeihormoon en stresshormonen als adrenaline en cortisol.
Het lichaam heeft een heel slim mechanisme om je bloedsuikerspiegel te regelen. Dit zorgt voor een balans tussen de glucose die wordt opgenomen in het lichaam en die wordt vrijgemaakt in het lichaam.
Dit mechanisme wordt gecontroleerd door de alvleesklier of pancreas. Deze geeft hormonen af die dus kunnen zorgen dat glucose in de cellen wordt opgenomen, of dat juist glucose wordt vrijgemaakt uit de glycogeen opslag in onder andere de lever.
De belangrijkste hormonen die een rol spelen zijn insuline en glucagon.
Insuline is het hormoon dat ervoor zorgt dat alle cellen in het lichaam glucose kunnen opnemen. Het verlaagt zo de bloedsuikerspiegel. Insuline wordt door de alvleesklier gemaakt en afgegeven aan het bloed als er veel glucose in het bloed zit, dus meestal na het eten. Zo kan de insuline in het hele lichaam werken. Insuline kan cellen binden, waardoor een soort deurtje wordt opengezet om glucose op te nemen. Het functioneert dus als een soort sleutel.
Glucagon is ook een hormoon dat door de alvleesklier wordt gemaakt en afgegeven. Dit hormoon wordt afgegeven als de bloedsuikerspiegel zakt. Glucagon zorgt ervoor dat glycogeen, de vorm waarin glucose wordt opgeslagen, weer wordt omgezet in glucose en vrij komt. Hierdoor gaat de bloedsuikerspiegel weer omhoog.
Als de alvleesklier goed werkt, zorgen de hormonen insuline en glucagon voor een bloedsuikerspiegel die in balans is. Meestal schommelt deze tussen de 4 en 8 mmol/liter. De waarde kan ook in milligram per deciliter (mg/dl) worden aangegeven. De waarde ligt dan tussen 80 en 140 mg/dl.
Is de bloedsuikerspiegel te laag, dan spreken we van een hypoglykemie. Is de bloedsuiker te hoog, dan noemen we dat een hyperglykemie.
De bloedglucose waarde in nuchtere toestand ligt lager dan 5,56 mmol/liter, of lager dan 100 mg/dl.
Is de nuchtere waarde hoger dan 6,67 mmol/liter (120 mg/dl), dan is er sprake van een te hoge bloedsuikerspiegel en moet gedacht gaan worden aan insulineresistentie of Diabetes Mellitus.
Als je bloedglucose te hoog is kun je een aantal dingen merken:
Dit zijn dus ook de symptomen die kunnen wijzen richting suikerziekte. Merk je bovenstaande dingen bij jezelf? Neem dan contact op met je huisarts.
Ook bij een lage bloedglucose kun je klachten krijgen. Denk dan aan:
Als je bloedsuiker veel te laag is kun je zelfs bewusteloos raken of in coma. Een hele lage bloedsuikerspiegel ontstaat eigenlijk alleen als je last hebt van suikerziekte. Bij een normaal functionerende alvleesklier wordt de bloedsuikerspiegel binnen de grenzen gehouden. Vanuit bovenstaande klachten snap je wel dat dit ook erg belangrijk is om normaal te functioneren.
Je kunt vrij eenvoudig zelf je bloedsuiker meten of laten meten bij de huisarts. Dit gebeurt vaak met een vingerprikje. Hiervoor is een prikpen, teststrip en glucosemeter nodig. Dit kun je via de huisarts regelen.
Je hebt voeding nodig voor bouwstoffen en energie. Energie kun je halen uit koolhydraten, vetten en eiwitten. Je lichaam kan glucose uit koolhydraten het makkelijkst gebruiken voor energie. Wat je niet gebruikt aan glucose wordt in een kleine hoeveelheid opgeslagen als glycogeen, maar vooral ook als vet.
Je kunt ook uit eiwitten en vetten glucose maken, maar dit is moeilijker voor je lichaam. Eiwitten en vetten geven wel ook energie. 1 gram eiwit levert net als koolhydraten 4 kcal en 1 gram vet levert 9 kcal.
Je zult wel begrijpen dat hoe meer suikers (korte koolhydraten) je eet, hoe makkelijker dit wordt omgezet tot glucose in de darm en in je bloed opgenomen. Suiker laat je bloedsuiker dus snel stijgen. Je lichaam reageert hierop door veel insuline te maken in korte tijd. Dit gebeurt dus als je veel koek en snoep eet. Ook grotere koolhydraatmoleculen (zetmeel) zullen je bloedsuiker doen stijgen, al kost dit weer wat meer tijd, omdat het langer duurt voordat deze koolhydraten zijn omgezet in je lichaam. Hier gaat het om producten als aardappel, pasta, rijst en brood. Als je veel koolhydraten eet krijg je sneller schommelingen in je bloedsuiker.
Vetten en eiwitten worden in de darm niet omgezet in glucose. Pas in het lichaam kunnen deze worden omgezet tot glucose. Bij vetten gebeurt dit in de bèta-oxidatie. Hierbij worden de vetten gesplitst in vetzuren en glycerol. Glycerol kan in de lever worden omgezet tot glucose. Vetzuren worden tot een stof omgezet die net als bij de verbranding van glucose kunnen worden omgezet met de citroenzuurcyclus in energie. Ook eiwitten kunnen worden omgezet in glucose, maar dat gebeurt eigenlijk alleen als je heel weinig koolhydraten eet of gevast hebt. Of als je veel meer eiwit eet dan je lichaam nodig heeft. Het omzetten van eiwit en vet naar glucose kost meer tijd. Hierdoor zal het glucose gehalte langzamer en geleidelijke stijgen. Zo worden pieken en dalen in de bloedsuikerspiegel voorkomen.
Als je heel veel suiker eet kunnen er problemen ontstaan met je bloedsuikerspiegel. Omdat je heel vaak en veel insuline nodig hebt kan de alvleesklier meer moeite krijgen met de afgifte van voldoende insuline. Ook lichaamscellen kunnen minder gevoelig worden voor de insuline. Hierdoor heb je nog meer insuline nodig. Dit kan leiden tot insulineresistentie. Uiteindelijk kan zelfs suikerziekte ontstaan.
Door het kiezen van de juiste voeding kun je problemen op dit gebied vaak voorkomen. Heb je hier vragen over of kun je onze hulp hierbij gebruiken?
Menuut.nl biedt gezonde recepten met minder koolhydraten waardoor je een stabielere bloedsuikerspiegel zult houden. Nieuwsgierig? Hier lees je hoe het werkt!
