Momenteel is een vegetarische leefstijl enorm populair. Je bent ontzettend hip als je kiest voor een vegetarisch voedingspatroon, oftewel een eetpatroon zonder vlees, vis en overige producten van gedode dieren. In je omgeving ken jij vast ook een of meerdere personen die vegetariër of veganist zijn. Het aanhouden van een plantaardige leefstijl kan een grote impact op jouw leven en omgeving hebben. Je kan bepaalde producten niet meer eten en je gaat op zoek naar mogelijkheden binnen jouw eetstijl. Dat brengt uitdagingen én (gezondheids)kansen met zich mee, maar ook risico’s.
Inhoudsopgave
Dient een vegetarische leefstijl mens en dier, of toch vooral alleen het dier? In deze blog komen de meest gestelde vragen over vegetarisch eten aan bod.
Vegetarisme is een leefwijze waarin gestreefd wordt om volledig, of zoveel als mogelijk is voor de betreffende persoon, het gebruik van producten uit gedode dieren te vermijden. Het gaat daarbij niet alleen om de manier waarop dieren gebruikt worden. Maar vooral dàt dieren gebruikt worden, terwijl volgens de vegetariërs wij mensen prima zonder dieren of diergebruik kunnen leven.
Vegetarische voeding is dus voeding waar niets in zit van het gedode dier. Dit betekent dat er geen vlees, vis, insecten of gevogelte in zit. In echt vegetarisch eten zit ook geen slachtafval zoals gelatine of niet-vegetarisch stremsel (in kaas) of ander verstopt vlees in het eten.
Nu je dit weet, schakelen we over naar de top 10 meest gestelde vragen. Lees mee en verdiep je nog meer in de wereld van vegetarische voeding.
Vragen die veelal naar de oppervlakte komen drijven als je onderzoekt of een vegetarisch leefpatroon wat voor jou is:
Vegetarisch eten is niet minder gezond dan een voedingsstijl met vlees. Sommige wetenschappelijke onderzoeken tonen het tegenovergestelde aan dat een voedingspatroon met veel rood bewerkt vlees ongezond is. Een bewust samengestelde vegetarische maaltijd levert je vele noodzakelijke voedingsstoffen. Alle? Vegetariërs hebben doorgaans een optimaler plantaardig eetpatroon en lijden minder vaak aan hart- en vaatziekten. Een levensstijl met weinig tot geen vlees is vaak gevarieerder en wordt daarom al snel als gezonder en voedend beschouwd. Maar: door het schrappen van dierlijke producten kunnen er mogelijk wel tekorten in je voeding ontstaan! Lees hieronder verder.
Informeer jij je niet goed en ben je niet goed bewust dat je eetpatroon wijzigt? Krijg je geen dierlijke eiwitten meer binnen en pak je geen leiderschap over jouw gezondheid in combinatie met je vegetarische (of veganistische) eetpatroon? Dan kunnen er zeker tekorten ontstaan. Variatie in je plantaardige producten is dus broodnodig om jezelf, zeker op de langere termijn, gezond, energiek en vitaal te houden.
Om jezelf gezond te houden zijn er een aantal dingen om rekening mee te houden:
Een volwaardig vegetarisch voedingspatroon is dus rijk aan peulvruchten, volkoren graanproducten, zuivelproducten (of zuivelvervangers), eieren, noten, pitten en zaden én zeewier/algen om een volwaardige voeding te zijn.
Hier ligt voor ons dus meteen het probleem als je kiest voor een volledig vegetarisch voedingspatroon: Peulvruchten, granen en zuivel. Vanwege de anti-nutriënten eten we deze producten liever niet te veel en te vaak.
Als er geen producten van gedode dieren in je maaltijd aanwezig zijn, eet je 100% vegetarisch. Jij denkt nu “ohw easy, ik at vandaag geen vis of vlees, dus een vegetarisch dagje achter de rug”. Nou. “Forget it”! Er zijn instinkers. Wat dacht je van gelatine; gemaakt van botten of huid van dieren. Gelatine zit in ongelooflijk veel producten. Van snoep en kauwgom tot gebak en wijn. En ook is je kaas niet altijd vegetarisch. Huh? Om van melk kaas te maken is stremsel nodig. Een hulpstof dat toegevoegd wordt om de kaas dik te maken. En dit stremsel is gemaakt uit de maag van een dood kalf. Maar ook brood kan vet bevatten van dierlijke oorsprong. En ook eieren van biologische oorsprong kunnen bevrucht zijn waardoor er een klein vruchtbeginsel in het ei kan zitten. Het spreekt uiteraard voor zich dat het per persoon, per vegetariër, verschilt hoe strikt hier mee om wordt gaan. Er zijn mensen die bijvoorbeeld geen vlees, maar wel vis eten. Dit noem je pescotariërs of semi-vegetariërs.
Dat kan zeker. Als je dit integreert in je leefstijl dan leef je veganistisch. Veganisten gebruiken totaal geen dierlijke producten in hun dagelijks leven. Dus bijvoorbeeld ook geen leer, wol, honing en eieren. Punt van aandacht is dan zeker de inname van vitamine B12 omdat deze alleen in dierlijke producten zit. En deze vitamine is zeer belangrijk voor vele lichaamsprocessen maar zeker voor de aanmaak van rode bloedcellen (immuunsysteem) en voor een goede werking van je zenuwstelsel. Ook extra aandacht op je eiwit-, calcium- en ijzerinname is nodig. Het is zeker niet eenvoudig om gezond veganistisch te eten.
Voor veganisten is het aan te raden dagelijks een goed orthomoleculair vitamine B12-supplement in te nemen en/of multivitamine.
Ja! Vegetariërs hebben een 20% hogere eiwitbehoefte dan vleeseters. Waarom? Dat komt vooral doordat de samenstelling van plantaardige eiwitten anders is dan die van dierlijke eiwitten. Plantaardige eiwitten bevatten namelijk minder aminozuren (bouwstenen van eiwit) die noodzakelijk voor je lichaam zijn. Hierdoor is het lastiger voor je lichaam om deze eiwitten te verwerken. Daarnaast is het ook nog eens zo dat plantaardige eiwitten aanzienlijk lastiger te verteren zijn voor het lichaam.
Gezonde vleesvervangers leveren toch de juiste eiwitten? Ja dat klopt! Echter de andere stoffen die je samen met je vlees/vis binnen krijgt, die mis je. Denk met name aan de volgende belangrijke vitamines en mineralen: ijzer, vitamine B12 en B1. Eieren, peulvruchten, noten, pitten en zaden zijn eiwitbrengers voor het lichaam. Daarnaast bevatten producten als kwark en yoghurt ook eiwitten. Maar let op! Onderzoek of jij lactose kunt verdragen. Ons lichaam is van nature niet afgesteld op (grote hoeveelheden) hiervan.
Er bestaat een V-label keurmerk. Een vegetarisch keurmerk waarin je in één oogopslag in de supermarkt kunt zien of een product vegetarisch of veganistisch is. Uiteraard kun je zelf ook achterhalen of jouw snoepgoed vegetarisch is door het etiket goed te bestuderen. Gelatine en een aantal e-nummers mag je dan vermijden (o.a. E120, E470, E471, E473, E476). Maar kies wijs. Eet lekker blauwe bessen als snoepjes, een handje noten, pure chocolade of zelfgebakken lekkers.
Het klopt dat medicijnen of supplementen inderdaad elementen van gedode dieren kunnen bevatten. En dat wil je als vegetariër en/of veganist natuurlijk vermijden. Waar let je dan op.
Medicijnen: een apotheek is verplicht hierin inzage te geven, dus vraag er altijd naar en daarnaast kun je op het internet natuurlijk ook veel vinden. Ook de fabrikant contacten om te vragen of ze kunnen garanderen dat het medicijn geschikt is voor jou wordt vaak gedaan. Weet ook dat veel medicijnen ‘verpakt’ worden in gelatinecapsules. En je weet het, gelatine is voor jou (als jij dat verkiest) ‘not done’. De vegetariërsbond vermeld op hun website dat van een drietal alternatieve medicijnen bekend is dat ze van slachtafval van dieren gemaakt zijn. Dit zijn: glucosamine, chondroïtine en oscillococcinum.
Supplementen: op de markt zijn supplementen verkrijgbaar waarin stoffen verwerkt zijn die alleen, of voornamelijk, in vlees voorkomen. Deze stoffen, bezien vanuit de perceptie van het vegetarisme/veganisme, wil je mijden. Deze stoffen, die ook vermeld staan op de website van de vegetariërsbond, zijn o.a. carnitine, creatine, collageen, taurine. Check dus goed de ingrediënten van jouw supplement. Of neem contact op met een kenner die jou kan informeren over de beschikbare suppletie. Er zijn diverse goede orthomoleculaire merken op de markt die een suppletielijn hebben geschikt voor een plantaardige leefstijl.
In 2020 deed Radar een onderzoek naar vegetarisch eten in Nederland. Meer dan de helft van de Nederlanders, bleek uit het onderzoek, zou vegetarisch eten als het standaard werd aangeboden. Toch is een overgroot deel van de bevolking nog niet overtuigd om zijn of haar leefstijl om te zetten naar het vegetarisme of veganisme. Slechts 2% van de Nederlanders noemt zich vegetariër, 37% is flexitariër. Deze laatste groep last zo nu en dan een plantaardige dag in en skipt dan vlees of vis uit het dagmenu. Aldus de Vegamonitor van Natuur en Milieu uit 2019.
Het beeld wat men heeft van vegetariërs of veganisten wordt vaak nog bestempeld als “links, alternatief, hippie of gek”. Deze vooroordelen stammen echt nog wel van vele jaren terug, verdwijnen wel stap voor stap. Wij Nederlanders zijn vele decennia lang voornamelijk opgevoed als carnivoren. Ook onze voorvaderen waren vissers en jagers. Ons lichaam met haar processen is afgestemd op het verteren van vlees en vis.
Sterker nog, het eten van dierlijke eiwitten heeft geleid tot de significante groei van ons brein waardoor we ons hebben kunnen evolueren. Maar we zijn niet ingesteld op overconsumptie van vlees en vis. En nee, ook niet afgestemd op het verwerken van de vele andere schadelijke stoffen die we in de huidige maatschappij mee naar binnen krijgen als we veel en industrieel verwerkt vlees/vis eten die volgepompt zijn met antibiotica, veevoeding wat ons lijf niet dient, plofkippen die binnen een korte tijd groot gebracht worden voor de slacht of Tilapiavis die massaal gekweekt wordt en daardoor weinig natuurlijk goede stoffen meer bevatten.
Kies dus zo vaak je kunt voor een biologische variant!
Vegetarisme bestaat echter al eeuwenlang. Uit geschiedenisstukken blijkt dat Pythagoras en zijn leerlingen al de voorkeur gaven aan vegetarische voeding. En wist je dat de bond voor vegetariërs al bestaat sinds 1894. Dit geeft weer dat vegetarisme en het latere veganisme geen een of andere modegril is.
Vegetarisch eten kent voordelen als het gaat om je lichaam en gezondheid.
Zoals elk voordeel ook een nadeel heeft, kent vegetarisch eten zeker ook nadelen.
Tja de naam zegt het al. Vervangers van vlees. Toch? Of niet?!
Vlees kun je op verschillende manieren vervangen. Van tofu tot seitan, van tempeh tot vega-gehakt, van een vega-burger tot een vega-kaassoufflé. Echter…
We onderscheiden twee soorten vleesvervangers.
Je mag je afvragen of dit wel jouw producten zijn. En daarnaast, je wilt toch geen vlees eten? Wat maakt dat je wel vleesvervangers wilt? Kies dus wijs. Kies plantaardig en werkend voor het lijf.
Wij vinden dat een vegetarisch voedingspatroon te veel aangevuld moet worden met voedingsstoffen die wij het liefst zo min mogelijk gebruiken in ons eten. Denk aan peulvruchten, granen en melkproducten. Daarnaast is het gebruik van supplementen ook bijna onontkoombaar.
Wij kiezen dus bewust niet voor vegetarisch. Wel kiezen we voor een voedingspatroon met een groot aandeel aan plantaardige voeding. Daarbij denken we na over de dierlijke producten die we gebruiken. We kiezen bijvoorbeeld vooral gevogelte, vis en een biologisch stukje vlees en vermijden rood en bewerkt vlees. Daarbij proberen we dit in niet meer dan 1/3 van onze maaltijden te gebruiken. Op die manier blijft de verhouding optimaal voor ons menselijk lichaam. Net als bij onze voorouders. Noem ons maar flexitariër.
Belangrijker dan zwartwit te kiezen voor al dan niet vegetarisch eten, is het om je bewust te worden van wat je eet en waarom je het eet. Als we hier allemaal mee beginnen, helpen we met zijn allen al mee aan het verduurzamen van onze wereld.
Benieuwd wat Menuut voor jou kan betekenen op het gebied van een gezond en gevarieerd voedingspatroon? Kijk dan op Menuut.nl hoe het werkt!
